Kabanata 0.1 — Ang Panata ng Dalawang Mundo
Ilang taon ang lumipas
Taong 2024, ikatlong regular session ng ika-20 Kongreso ng Republika ng Pilipinas.
Sa loob ng gusaling marmol ng Batasan Pambansa, ang mga ilaw ng plenaryo ay kumikislap na parang mga bituing pagod sa paulit-ulit na gabi ng debateng walang bunga.
Sa gitna ng mainit na palitan ng salita, tumayo ang isang binatang kongresista — matangkad, payat ngunit matalim ang tindig, nakasuot ng simpleng navy suit.
Adrian Villanueva, kinatawan ng Cavite, kilala ng media bilang "ang batang walang takot."
Ang mikropono'y bumalot sa kanyang tinig:
> "Ginoong Speaker, ang ating mga mamamayan ay nagugutom, ngunit ang mga nasa puwesto'y abala sa pagdepensa ng mga sarili.
Ang panunungkulan ay hindi dapat tunggalian ng mga bulsa, kundi tungkulin sa dangal."
Tahimik ang unang ilang segundo — tapos, may nagtawanan, may pumalakpak.
Isang beteranong kongresista mula sa Pangasinan ang sumigaw,
> "Villanueva, wag kang magmalinis! Lahat tayo rito marurumi!"
Tumaas ang kilay ni Adrian, ngunit di siya nagpatalo:
> "Kung lahat tayo marumi, 'di ba dapat may maglinis? Kung ayaw n'yong madumihan ang kamay, ako na lang."
Nagkagulo ang plenaryo. Ang mga camera ng media ay agad umikot, nakatutok sa kanya.
Habang ang iba'y nagmura, ang ilan nama'y napangiti — may kakaibang pag-asa sa mga salitang iyon, kahit isang saglit lang.
Pagbalik sa opisina, malamig at madilim.
Iisa lang ang ilaw — mula sa laptop niya na puno ng mga legislative draft, mga sulat, at ilang file ng mga dokumentong hindi dapat makita ng publiko.
Sa gilid ng mesa, may ilang manga at nobelang paborito niya:
"Overlord," "Release That Witch," "The Kingdom's Architect."
Hindi ito basta libangan — sa mga pahinang iyon, natatagpuan niya ang mga ideya ng pamahalaang tapat at produktibong lipunan.
Madalas niyang isipin: "Kung nagawa ng mga kathang-isip na lumikha ng maayos na kaharian, bakit hindi ang isang tunay na bansa?"
Ngunit ang tanong na iyon ay nauuwi lagi sa isang larawan: si Elena Ramirez.
Ang babaeng minsang nagturo sa kanya kung paano magpatawad sa gitna ng galit.
Tatlong taon na mula nang mawala ito sa isang outreach mission.
Walang ulat. Walang bangkay. Walang closure.
Tila nalunod sa katahimikan ng bansa.
Habang nakatitig sa screen, biglang kumislap ang notification:
"1 New Message: Anonymous."
"Kung gusto mo pa siyang makita, pumunta ka sa Apalit, Pampanga. Hanapin mo ang liwanag sa gitna ng samahan."
Hindi niya alam kung anong biro ito, ngunit may kung anong humila sa kanya.
Tumayo siya, kinuha ang coat, at lumabas ng opisina.
Sa labas, ang gabi ng Maynila ay tila may sariling paghinga — ilaw ng sasakyan, ulan, at sirenang tila nag-aaway sa hangin.
Sa elevator, narinig niya ang sariling isip:
"Apalit? SCGI? Hindi kaya...?"
Sa isang kisapmata, bumalik sa kanya ang alaala ng mga gabing nakikinig sila ni Elena ng mga pangangaral.
Ang boses ng pastor na kalmado ngunit matalim, na palaging sinasabi:
> "Kung ang tao ay may galit, huwag niyang hayaang kainin siya nito — sapagkat sa galit nagsisimula ang pagkalayo sa Diyos."
Ngayon, para bang iyon ang utos ng tadhana.
Kailangan niyang malaman kung totoo pa si Elena — o multo lang ng kanyang konsensya.
Kinabukasan, nagpaalam siya sa kanyang aide.
"Magpahinga ka muna, Cong. Marami pang hearing sa Lunes."
"Hindi ako magpahinga," tugon ni Adrian. "May mas mahalaga akong kailangang hanapin."
Nagbiyahe siya patungong Pampanga, mag-isa, walang bodyguard.
Sa loob ng kotse, paulit-ulit niyang pinapakinggan ang mga lumang recording ng debate nila ni Elena sa kolehiyo:
> Elena: "Ang batas ay walang saysay kung hindi ito nagliligtas."
Adrian: "Pero paano kung ang tao mismo ang ayaw maligtas?"
Elena: "Kaya nga kailangan ng habag. Hindi mo pwedeng ipilit ang katuwiran nang walang pag-ibig."
Ang bawat salita ay tila balaraw na bumabaon sa konsensya niya.
Sa dulo ng highway, nakikita na niya ang dambana ng SCGI Convention Center — matayog, maputi, tila ilaw sa gitna ng madilim na kalangitan ng Pampanga.
At doon, sa loob ng estrukturang iyon, magsisimula ang panibagong kabanata ng tadhana.
Ang Pagtitipon sa Apalit
Kinabukasan matapos ang kanyang tahimik na pagninilay, napagpasyahan ni Adrian na hanapin si Elena. Mula nang maghiwalay sila pagkaraan ng ilang taon, hindi na niya alam kung saan ito napadpad. Pero isang balita ang umabot sa kanya—nasa Pampanga daw si Elena, madalas sa Apalit, sa malaking Convention Center ng Samahang Church of God International (SCGI).
Dala ng kuryosidad at di maipaliwanag na paghila ng loob, bumiyahe siya patungo roon. Sa labas pa lang ng gusali, ramdam niya ang kakaibang kaayusan—mga tao'y magalang, tahimik, at may kasamang ngiti sa bawat pagbati. Wala siyang narinig na "Sir" o "Ma'am," tanging simpleng "Kapatid" ang palitan ng tawag. May kung anong kapayapaang humaplos sa kanya, bagaman hindi pa siya ganap na nakalulubog sa samahan.
Sa loob ng Convention Center, libo-libong tao ang nakaupo, nakikinig, at sumasabay sa awit. Ang entablado'y maliwanag, at doon tumayo ang isang lalaking ang tinig ay may bigat, lalim, at di maitatatwang awtoridad—si kapatid na Levi Loriano, ang aliping pangkalahatan ng samahan.
Nang nagsimula siyang magsalita, parang umuugong ang buong gusali.
"Mga kapatid," sigaw niya, ngunit hindi marahas. May sigaw na may diin, bawat salita'y tumatama sa dibdib, bawat pangungusap ay may himig ng katuwiran.
"Ang mundo'y naguguluhan dahil ang tao'y lumalayo sa Dios! Ngunit tandaan ninyo, kahit sa gitna ng kaguluhan, may liwanag na magtuturo sa daan ng katuwiran!"
Hindi ito basta sermon—parang leksyon ng lohika, kasaysayan, at pananampalataya na pinagdikit sa isang maapoy na tinig. Bawat diin niya ay may saysay, bawat sigaw ay may katwiran. Hindi kailanman lumalampas sa rason, ngunit hindi mo rin kayang labanan sa damdamin.
Pagkatapos ng aral, tumayo naman si kapatid na Elena, bilang kinatawan ng kabataan.
"Magandang araw po, mga kapatid," sabi niya nang may mahinahong tinig. Hindi niya kailangan ng malakas na boses—ang presensya niya pa lang ay nakakakuha ng pansin.
"Ipinagpapasalamat ko na sa ganitong samahan, natutunan kong mas kilalanin ang Dios sa gawa, hindi lang sa salita. Ang kabataan ngayon ay kailangan ng gabay, hindi lang ng tagubilin—at dito ko iyon natagpuan."
Maikli lang ang kanyang pananalita, ngunit sapat upang mahulog ang tingin ni Adrian sa kanya. Hindi lang bilang dating kakilala, kundi bilang taong tila nag-iba—mas mahinahon, mas matatag, at may lalim na hindi niya noon nakita.
Matapos ang pagtitipon, lumapit si Adrian kay kapatid na Elena. Hindi niya alam kung paano magsisimula.
"Ang tagal nating di nagkita," mahina niyang sabi.
Ngumiti ito, "Marami nang nagbago, Adrian."
Sa sandaling iyon, ramdam ni Adrian na hindi lamang si Elena ang nagbago—pati ang mundo niya.
Taon 2024.
Mainit ang hangin sa Quezon City, at ang gusali ng Batasang Pambansa ay tila pugad ng mga uwak — maingay, magulo, at palaging may niluluto.
Sa loob ng sesyon hall, nakaupo si Cong. Adrian Villanueva, pinakabatang mambabatas ng kanyang distrito. Kilala siya sa social media bilang "The Iron Rookie" — matalas, walang takot, at palaging kontra sa mga korap.
Sa kanyang tabi, nakaupo si Elena Ramirez, ngayon ay Communications Consultant ng kanyang opisina. Tahimik, nakayuko, ngunit matalim ang mata — sinusuri ang bawat galaw ng mga nasa paligid.
Sa araw na iyon, pinag-uusapan ang 2025 National Budget Bill, partikular ang ₱8 bilyong confidential funds na ipinupuslit sa ilalim ng "intelligence operations."
"Mr. Speaker," sabi ng kalabang kongresista mula sa isang kilalang partido, "ang ating mga security agencies ay nangangailangan ng pondong ito upang maprotektahan ang bansa laban sa mga banta—sa terorismo, cybercrime, at destabilization."
Tahimik si Adrian. Tinignan niya si Elena; isang tipid na tango lang ang sagot nito.
Tumayo siya.
> "Mr. Speaker, with due respect to my colleague, ang tunay na banta sa bayan ay hindi galing sa labas. Nasa loob na ito—nasa mga bulsa ng mga taong nagtatago sa likod ng salitang 'intelligence.'"
Nagkagulo ang plenaryo. May mga tumawa, may mga sumigaw ng "Order!"
Ngunit tuloy siya.
> "Ayon sa Section 25, Article VI ng ating Konstitusyon, 'No money shall be paid out of the Treasury except in pursuance of an appropriation made by law.' Kaya bago mo ipalusot ang ₱8 bilyong 'intelligence fund,' pakilinaw muna kung anong batas ang nagsasabing puwedeng gamitin ang salitang 'confidential' bilang dahilan ng kawalan ng transparency!"
Tahimik. Ilang sandali pa, nagsalita ang Majority Leader.
"Congressman Villanueva, are you implying na may korapsyon dito?"
Ngumiti si Adrian, ngunit malamig.
> Mula sa mga maanomalyang proyekto kagaya ng mga ghost projects ng DPWH at mga blangkong papel at kaduda-dudang pag iwas at pinagkakaisahan ang mga contractors para hindi sila madawit" huminto ng bahagya at nagpatuloy "Hindi ko na kailangan pang magpahiwatig, Mr. Speaker. Ang hindi mo maipaliwanag sa batas, ipinaliliwanag ng konsensya".
Muling nag-ingay ang bulwagan.
Sa gilid, napangiti si Elena, bahagyang tinakpan ang labi. Narinig niya na naman 'yung tono ni Adrian — may halong galit pero may direksiyon.
Paglabas nila ng plenaryo, naglakad silang dalawa sa hallway.
"Adrian," sabi ni Elena, "mabigat 'yung mga salita mo kanina. Hindi lahat handang marinig 'yan."
> "Kung ayaw nilang marinig, Elena, baka dahil alam nilang totoo."
Ngumiti siya, pero hindi mapakali si Elena.
"Pero tandaan mo—hindi mo sila tatalunin sa galit. Ang galit, nagbubulag. 'Yung turo sa amin sa samahan, ang totoo, hindi kailangang sigawan para marinig."
Tumigil si Adrian, tumingin sa kanya.
> "Alam ko. Pero minsan kailangan mo ring sigawan ang mga bingi para magising."
Tahimik sila sandali.
Hanggang sa biglang lumapit si Elena, nagsalita nang mahina:
"Ang sabi nga, 'A soft answer turneth away wrath, but grievous words stir up anger.' Hindi mo kailangan sumigaw para ipaglaban ang tama. Mas takot ang masama sa tahimik na katwiran."
Hindi na nagsalita si Adrian. Ngunit sa mata niya, may bahagyang pag-urong ng sigla—parang sinapian ng pagninilay.
Yun ang bagay na hindi niya matutunan sa batas, pero natutunan niya kay Elena.
Kinabukasan, naglabas ng press release ang kalaban nilang partido.
Headline: "Villanueva: Traidor sa Bayan o Tunay na Mambabatas?"
Mabilis kumalat sa social media.
Sa opisina, tahimik si Elena habang nag-aayos ng papeles.
"Wala ka bang balak magpaliwanag?" tanong niya.
Umiling si Adrian.
> "Hindi mo kailangang ipaliwanag ang katotohanan sa mga sanay sa kasinungalingan. Ang oras ang magpapaliwanag para sa'yo."
Ngumiti si Elena.
"Hindi ka na 'yung batang nakipagtalo sa pari dati."
> "Hindi na. Pero hindi rin ako lalambot sa harap ng kasamaan."
Tumahimik si Elena, saka mahina niyang sinabi:
"Basta huwag mong kalimutan, Adrian—ang matalino, nagtatama. Pero ang marunong, marunong ding magpatawad."
Tumingin si Adrian sa kanya, at sa unang pagkakataon, ngumiti siya nang walang pangungutya.
"Salamat, Elena."
Ngayon, hindi na galit ang nagpapagalaw sa kanya, kundi paniniwala.
At iyon ang hudyat ng isang bagong yugto — ang simula ng kanilang laban sa loob ng gobyerno, kung saan batas ang kanilang sandata, at katotohanan ang kanilang kalasag.
Malamig ang gabi sa Maynila. Ang mga ilaw ng Batasan ay patay na, ngunit sa loob ng mga opisina ng mga mambabatas, ang mga anino ay nag-uusap pa rin.
"Hindi pwedeng hayaan 'tong si Villanueva," sabi ng isang tinig sa dilim. "Kung tuloy-tuloy 'yan, mabubuksan ang lumang kaso ng financial audit scandal noong dekada nobenta."
"Kasama doon 'yung mga pangalan natin," tugon ng isa pa. "Anak 'yan ng dati kong kasosyo. Akala ko tapos na 'yon."
Tahimik sandali, bago muling nagsalita ang pinakamatanda sa grupo.
"Hindi siya tumigil dahil sa ambisyon. Tumigil siya dahil sa misyon. 'Yan ang mas delikado—'yung mga taong naniniwala na sila ang instrumento ng katotohanan."
Sa labas ng gusali, dumaan ang isang itim na SUV. Nasa loob si Adrian, pagod, nakasandal sa upuan. Katabi si Elena, tahimik, nakatingin sa bintana.
"Pagod ka na naman," sabi ni Elena.
> "Hindi ako pagod sa laban. Pagod lang akong makita kung gaano kababa ang kaya ng tao para lang manatili sa taas."
"Hindi mo kailangang mag-isa," sabi ni Elena. "Ang turo sa amin—ang digmaan ay hindi laban ng isa. Laging may kasama ka, kahit hindi mo nakikita."
Ngumiti si Adrian. "Ikaw lang naman ang kasama ko."
Hindi pa niya alam kung gaano katotoo ang salitang iyon.
Kinabukasan, headline sa mga news outlet:
"Villanueva Under Investigation for Alleged Espionage and Leaking State Documents."
Pumutok ang balita na diumano'y si Adrian mismo ang naglabas ng classified audit papers ng Department of National Infrastructure.
Isang scripted scandal.
Sa loob ng opisina, nagkakagulo ang mga staff. Si Elena, kalmado pero nanlalamig.
"Hindi 'to gawa ng media lang," sabi niya. "May malalim na kamay dito."
Adrian tumingin sa kanya, walang emosyon.
> "Gaya ng kamay na sinunog ang bahay namin."
Tahimik si Elena. Walang salita, pero alam niyang may mabigat na kasaysayan sa likod ng tinig ni Adrian.
Kinagabihan, habang bumubuhos ang ulan, may kumatok sa pinto ng opisina ni Adrian. Isang matandang lalaki — nakayuko, nanginginig.
"Congressman... alam kong hindi mo ako kilala. Pero kasama ako noon, sa Department of Finance... noong sinunog ang bahay ng ama mo."
Tumayo si Adrian, nanlamig ang buong katawan.
"Anong sinabi mo?"
"Ang utos ay galing sa taas. Lahat ng nagbukas ng anomalya noon — pinatahimik. Akala namin tapos na 'yung sumpa."
Lumapit si Adrian, tinapik ang mesa.
> "Sino ang nag-utos?"
Ngunit bago makasagot ang matanda, bumukas ang pinto.
Isang putok ng baril.
Tumigil ang oras.
Nang muling gumalaw ang mundo, duguan na ang sahig.
Sumigaw si Elena.
"Adrian, lumabas tayo! Bilis!"
Umuulan nang malakas. Ang mga sirena ay humahabol sa dilim.
Sumakay sila sa isang lumang kotse, halos hindi na umaandar.
"Wala tayong mapupuntahan!" sigaw ni Elena habang pinipihit ang manibela.
> "Meron," sagot ni Adrian. "May isang lugar na walang nakakaisip puntahan sa ganitong oras."
"Alin?"
> "Museo ng Unang Republika. Walang gustong pumunta roon kapag gabi."
Pagsapit nila sa Museo ng Unang Republika sa Malolos, basang-basa sila pareho.
Tahimik ang paligid, tanging kulog at patak ng ulan ang naririnig.
Pumasok sila sa loob, gamit ang susi mula sa kakilala ni Adrian sa National Historical Commission.
Habang naglalakad sa madilim na bulwagan, dumaan sila sa mga lumang eksibit: mga sulat-kamay ni Aguinaldo, lumang mapa ng Cavite, at blueprint ng sandata ng mga rebolusyonaryo.
Elena huminto sa harap ng isang display.
"Ang sabi dito, 'Ang kasaysayan ay paulit-ulit, hindi dahil nakalimutan, kundi dahil hindi binago.'"
Tumingin siya kay Adrian.
"Baka kaya tayo nandito, kasi may hindi pa tapos."
> "Hindi ako naniniwala sa tadhana," sabi ni Adrian. "Pero kung totoo man 'yan... sana ngayong gabi, matapos na ang paulit-ulit na kwento ng kasinungalingan."
Lumapit siya sa lumang mesa ng mga plano. Sa ilalim nito, may isang kakaibang aparato — parang lumang transmitter, may mga kable at copper coil, may plakang nakasulat:
"Experimental Telegraph – Antonio Luna, 1899."
Biglang kumulog. Sumabog ang ilaw.
Umilaw ang aparato, tila may sariling buhay.
Bumuga ito ng liwanag na kumain sa buong silid.
"Adrian!" sigaw ni Elena, tinangka siyang hilahin — ngunit sa sandaling nagdikit ang kanilang kamay, sumiklab ang kuryente.
Wala na silang narinig kundi isang mahabang ugong.
Walang sakit, walang init, walang lamig — tanging kawalan.
Tahimik.
Ang amoy ng lupa, ng kahoy, at pulbura.
Dahan-dahang iminulat ni Adrian ang mga mata.
Nasa damuhan siya, nakadamit pangkaraniwan, walang cellphone, walang kotse, walang lungsod.
"E–Elena?" tinig niya, paos.
Narinig niya ang tinig ng babae sa di kalayuan.
"Adrian... ano 'to? Bakit ang gaan ng katawan ko?"
Tumingin siya sa sarili.
Ang mga kamay niya — wala nang pilat.
Ang mukha — mas bata, parang nasa dalawampu't tatlong taong gulang muli.
Sa di kalayuan, naririnig ang sigaw ng mga lalaki:
"Para sa Republika! Mabuhay ang Kalayaan!"
Nagkatinginan sila ni Elena.
Hindi na kailangang magtanong.
Alam nilang hindi na sila nasa 2025.
At doon, pormal na nagtatapos ang Kabanata 0.1.
Sa pagitan ng kulog, apoy, at kasaysayan —
isinilang ang bagong yugto ng dalawang kaluluwang tumawid sa panahon.